Mehmet Emin AY 1963 yılında Van’da doğdu. Öğrencilik yıllarında babasından Kur’ân-ı Kerim’in tilâveti ve kırâati ile ilgili dersler aldı. Van İmam-Hatip Lisesi’nden (1980), ve U.Ü. İlahiyat Fakültesi’nden (1984) birincilikle mezun oldu. Üniversite öğrenciliği yıllarında hafızlığını tamamladı ve bu yıllarda, kıraat ve makamlar konusunda Halis Albayrak, Fatih Çollak ve Mustafa Öztürk gibi Kur’ân üstâdlarından istifade etti. 1984-
1988 yılları arasında TRT’de (TV-1 ve TV-2) radyo ve televizyon konuşmaları ve Kur’ân-ı Kerim tilaveti yayınlandı.
1986 yılında, "Çocuklara Allah’a İman Öğretimi" adlı teziyle Yüksek Lisansını tamamladı. "Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatalım?" adıyla yayımlanan ve bugüne dek 20 kez baskısı yapılan bu çalışma, birçok araştırmaya kaynak teşkil etmesinin yanında, bir süre İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Pedagoji Bölümü’nde yardımcı ders kitabı olarak da okutuldu.
1992 yılında "Din Eğitimi ve Öğretiminde Mükâfat ve Ceza" konulu Doktora tezini tamamlayarak branşında Doktor unvanını aldı. 1993-1994 yılları arasında yürüttüğü ve U.Ü. Araştırma Fonu ile Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından ortaklaşa desteklenen, "Diyanet İşleri Başkanlığı’na Bağlı Bölge Yatılı Kur’ân Kurslarının Problemleri ve Beklentileri" adlı Araştırma Projesini başarıyla tamamladı.
16 Ekim 1995’te Doçent unvanını aldı. Bu tarihten itibaren 2003 yılına kadar Din Eğitimi Anabilim Dalı Başkanlığı ve İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Bölüm Başkanlığını yürüttü.
Akademik çalışmaları yanında, bilimsel amaçla 1992 yılında gittiği Özbekistan ve Kazakistan seyahatinde, Semerkand, Taşkent, Buhara ve Yesi illerindeki din eğitimi kurumlarında incelemelerde bulundu. Yine, 1994-2005 yılları arasında Almanya, Avusturya, Belçika, Hollanda ve İsviçre’de, Türk işçilerinin ve üçüncü kuşak neslin din eğitimiyle ilgili konferanslar vermek üzere, üniversitesi tarafından görevlendirildi.
Şubat 2001 tarihinde Din Eğitimi alanında Profesörlüğe yükseltildi. Halen, aynı fakültede öğretim üyesi olarak görevine devam etmekte ve "Aileiçi İletişim", "Ailede İdeal Din Eğitimi", "Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatmalı?", "Kur’an’da Gençler ve Gençlik Değerleri", "Gül Yüzlü İnsan–Gül Kokulu Peygamber Hz. Muhammed" konulu konferanslar vermektedir.
Zaman zaman , yurtiçi ve yurtdışında, alanıyla ilgili konferanslar veriyor.Halen öğretim üyesi olarak görev yapan ve Din Eğitimi alanında yayınlanmış altı eseri bulunan Mehmet Emin Ay, Arapça ve İngilizce biliyor.
Akademik çalışmaları yanında, müzikle de ilgilenen ve gerek Türk, gerekse Arap makamlarını aynı başarıyla icra edebilen Mehmet Emin Ay’ın, Tasavvuf Musikîsi ve Klasik Türk Musikîsi alanlarında otuzu aşkın özgün beste çalışmaları mevcuttur. Şiirlerini bestelediği ya da seslendirdiği kişiler, Abdullah b. Revaha, Rabiatül-Adeviyye, İbrahim b. Edhem, Yunus Emre, Es’ad Erbili, Hacı Bayram-ı Veli, İsmail Hakkı Bursevî gibi tarihe malolmuş şahsiyetler olduğu gibi; aynı zamanda, Ali Ulvi Kurucu, Bahattin Karakoç, S.Arif Emre, Cengiz Numanoğlu gibi günümüzde zevkle dinlenen şairlerden oluşuyor. Bugüne kadar yirmiye yakın albüme imzasını atan Mehmet Emin Ay’ın,her biri birer klasik haline gelen Taleal Bedru Aleyna, Dolunay, Gül-i Ruhsar, Bülbül ve Gül, Kabe’nin Yolları, Visâl ve O’nun Güzel İsimleri gibi albüm çalışmaları bulunuyor.
Mehmet Emin Ay’ın, aynı zamanda Mürşid adlı bilgisayar CD’sinde de kullanılan ve 30 kasetten oluşan bir Kur’an-ı Kerim Hatim Seti ile, yine 7 kasetten oluşan Kur’an-ı Kerim Tilaveti Seti ve müstakil Kur’an-ı Kerim kasetleri bulunuyor. Arap ve Türk makamlarıyla okunan Kur’an tilaveti, Uzakdoğu, Türk Cumhuriyetleri, Balkanlar, Avrupa ve Amerika gibi geniş coğrafyada müslümanlar tarafından dinlenilme özelliğine sahip…
1995 ve 1998 yıllarında yaptığı bestelerin öncülük ettiği son çalışmasında Mehmet Emin Ay, Bahattin Karakoç’un, TDV Münacaat Yarışmasında birincilik ödülü kazanan "Beyaz Dilekçe" adlı şiiri, albümüne isim olarak vermiş. Bu çalışma,her biri farklı mekanlarda oluşan özgün besteleri içeriyor. Sesin, sazın ve sözün uyumunu hissedebileceğiniz bir tadı ,özgün grafik çalışmasıyla tamamlayan "Beyaz Dilekçe" de klasikler arasına girmeye aday gibi…
Yayınlanmış Eserleri
1. Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatalım? Timaş Yayınları, İstanbul.
2. Çocuk ve Peygamber. Timaş Yayınları, İstanbul.
3. Der Prophet und die Kinder. Timaş Verlag, İstanbul.
4. Din Eğitiminde Mükâfat ve Ceza, Düşünce Kitabevi Yayınları, İstanbul.
5. Ailede ve Okulda İdeal Din Eğitimi, Düşünce Kitabevi Yayınları, İstanbul.
6. Problemleri ve Beklentileriyle Türkiye’de Kur’an Kursları, Düşünce Kitabevi Yayınları, İstanbul.
7. Yükseköğretimde Rehberlik -İlahiyat Fakülteleri Üzerine Bir Araştırma, Düşünce Kitabevi Yayınları, İstanbul.
8. Eğitimde Ölçme Değerlendirme (M.Öcal ile birlikte) U.Ü.Basımevi, Bursa